Cách các nước ứng phó khi máy bay bị đe dọa

Cách các nước ứng phó khi máy bay bị đe dọa
2022-01-10 00:21:19Chuyến bay VN5311 của Vietnam Airlines ngày 5/1 vừa cất cánh từ sân bay Narita, Tokyo về Hà Nội thì bị một người đàn ông đe dọa "bắn hạ khi qua vịnh Tokyo". Vietnam Airlines sau đó đã xin phép nhà chức trách hàng không Nhật chuyển hướng tàu bay, hạ cánh xuống sân bay Fukuoka để kiểm tra. Máy bay tiếp tục khởi hành sau khi giới chức địa phương xem xét và xác nhận không có dấu hiệu bất thường.
Đây không phải là lần đầu tiên một máy bay chở khách phải quay đầu, hạ cánh khẩn vì mối đe dọa tấn công. Ngày 27/10/2021, chuyến bay MS 729 của EgyptAir vừa cất cánh từ sân bay thủ đô Cairo, Ai Cập tới Moskva thì tiếp viên phát hiện một lá thư "có lời lẽ đe dọa" trên ghế chiếc Airbus A220-300. Giới chức không tiết lộ nội dung bức thư.
MS 729 sau đó quay đầu, hạ cánh khẩn cấp xuống sân bay Cairo, nơi "các biện pháp an ninh cần thiết" được tiến hành và giới chức xác định mối đe dọa không có thật. Tuy nhiên, quyết định hạ cánh khẩn được coi là một phần trong quy trình tiêu chuẩn mà các hãng bay và giới chức quản lý hàng không các nước áp dụng mỗi khi có mối đe dọa với phi cơ chở khách.
Theo Skybrary, trang dữ liệu mở của Tổ chức An toàn Hàng không châu Âu, Tổ chức Hàng không Dân dụng Quốc tế và Tổ chức An toàn Chuyến bay, đe dọa đánh bom máy bay là một trong những tình huống khẩn nguy mà kiểm soát viên không lưu và cả phi công đều cần được trang bị kiến thức để xử lý.

Hiến binh và cơ quan chức năng có mặt trên đường băng của sân bay Roissy-Charles de Gaulle, Pháp, sau khi một chuyến bay bị dọa đánh bom hồi tháng 6 năm ngoái. Ảnh: AFP.
Dữ liệu lịch sử cho thấy phần lớn những lời đe dọa đánh bom hay tấn công đều không xảy ra sau đó, song mọi cảnh báo đều phải được coi là có thật và kiểm soát viên không lưu cần sẵn sàng xử lý nhằm đảm bảo tính mạng và tài sản cho hành khách cũng như tổ bay.
Andrew Charlton, giám đốc điều hành công ty tư vấn hàng không Aviation Advocacy, cho biết các quy tắc quốc tế ứng phó tình huống khẩn nguy với máy bay hiện nay rất phức tạp, bởi chúng dựa trên "nguyên tắc cơ bản của luật hàng không là mỗi quốc gia kiểm soát không phận của mình". Tuy nhiên, "quy trình thông thường là hạ cánh xuống sân bay gần nhất càng nhanh càng tốt", ông nói thêm.
Hướng dẫn của Tổ chức An toàn Hàng không châu Âu (Eurocontrol) cũng nhấn mạnh khi bị đe dọa tấn công, máy bay "nên hạ cánh tại sân bay phù hợp tiếp theo".
Theo Cục Hàng không Liên bang Mỹ (FAA), khi máy bay bị đe dọa tấn công, nhân viên kiểm soát không lưu đầu tiên cần lập tức phối hợp với phi công để cung cấp hỗ trợ và thu thập nhiều thông tin nhất có thể.
Skybrary lưu ý sau khi nhận được đe dọa, hàng loạt vấn đề có thể phát sinh trên máy bay như khối lượng công việc trong buồng lái tăng lên, tổ bay có nguy cơ rơi vào căng thẳng quá mức hay trục trặc trong liên lạc giữa buồng lái và kiểm soát không lưu.
Do đó, kiểm lưu cần hỗ trợ tổ bay tối đa, bắt đầu bằng xác nhận mối đe dọa, như cảnh báo bom, đồng thời hỏi xem phi công có muốn tăng hoặc hạ độ cao để cân bằng hoặc giảm chênh lệch áp suất không khí trong và ngoài khoang hay không. Nếu phi công muốn thay đổi độ cao, kiểm soát sẽ phải cung cấp các thông số cần thiết nhằm không gây ra thêm sự cố va chạm không mong muốn trên bầu trời.
Sau đó, họ phải thông báo tình hình cho cấp trên và các ngành, đơn vị khác có liên quan, cũng như lực lượng cứu hỏa sân bay, Điều phối An ninh Không lưu (ATSC) và mạng lưới trung tâm kiểm soát không lưu (DEN). Kiểm lưu cũng phải cho phi hành đoàn thời gian để đánh giá tình hình, tránh gây áp lực với những vấn đề không khẩn cấp.
Nếu phi công yêu cầu tìm nơi hạ cánh, kiểm soát không lưu cần kiểm tra, cung cấp thông tin về những địa điểm gần nhất mà phi cơ có thể đáp xuống an toàn. Họ cũng phải chuyển thông tin tới sân bay mới và thông báo cho phi công.
Khi phi công yêu cầu hỗ trợ kỹ thuật, kiểm soát không lưu không nên hướng dẫn phi công thực hiện thao tác với thiết bị nổ. Thay vào đó, họ cần thu thập thông tin về loại máy bay, số seri, số model, vị trí hoặc mô tả chính xác về thiết bị nổ, nếu có, cùng các chi tiết liên quan khác.
Để hỗ trợ máy bay hạ cánh thuận lợi, kiểm lưu sẵn sàng sơ tán không phận xung quanh phi cơ, cố gắng điều hướng máy bay tránh xa khu vực đông dân cư, trừ khi điều này làm trì hoãn thời gian phi cơ tiếp cận sân bay thích hợp.
Khi máy bay hạ cánh thành công, dựa trên mức độ nghiêm trọng của tình huống, tổ bay có thể phải đưa ra quyết định sơ tán khẩn cấp trên đường băng, hoặc chờ lực lượng chức năng kiểm tra, xem xét và đánh gia mối đe dọa để đưa ra quyết định cuối cùng.
Vũ Hoàng (Theo CGTN, FAA, Skybrary)
- Cháy trong cabin, máy bay chở khách hạ cánh khẩn
- Cách ly 5 giờ trong phòng vệ sinh máy bay
- Lý do máy bay Mỹ quay đầu trên đường đến Trung Quốc
Leave a comment